Bursztyn w Hollywood: Rola bursztynu we współczesnym kinie

Biżuteria, ulica Mariacka w Gdańsku czy właściwości lecznicze – skojarzeń z bursztynem z pewnością jest wiele. Ten niezwykle ważny dla polskiej kultury materiał od wieków przyciąga uwagę osób na całym świecie, a przez wielu określany jest mianem symbolu tajemniczości i piękna. Jednak bursztyn fascynuje nie tylko jako cenny materiał biżuteryjny o leczniczych właściwościach, ale także jako istotny element popkultury, sztuki i filmu. Zobaczmy, jak ten prehistoryczny skarb inspiruje współczesnych twórców filmowych.

Dinozaury w żywicy

Pierwszym i prawdopodobnie najbardziej zaskakującym przykładem jest, należący już do klasyki gatunku, film przygodowy Stevena Spielberga pt. „Jurassic Park”. Film opowiada o utworzonym przez ekscentrycznego milionera, niezwykłym parku rozrywki, którego główną atrakcją są żywe dinozaury, których ponowne pojawienie się na ziemi zostało zrealizowane za pomocą eksperymentów naukowych. W 2020 roku „Jurassic Park” znalazł się na liście najbardziej dochodowych filmów wszechczasów.

Bursztyn odgrywa w filmie kluczową rolę. To z niego, a konkretnie z komarów zatopionych w skamieniałej żywicy, naukowcy ekstrahują DNA dinozaurów. Film przedstawia bursztyn jako idealne medium do konserwacji genetycznego materiału przez miliony lat. To fantastyczny, choć naukowo uproszczony pomysł, który przyciąga zarówno fanów dinozaurów, jak i entuzjastów paleontologii. Wykorzystanie bursztynu w „Jurassic Park” pokazuje, jak najstarsze skarby natury mogą być wykorzystane w nowoczesnych fabułach amerykańskich filmów przygodowych.

Przeszłość zawieszona w czasie

Połączenie przeszłości z teraźniejszością to temat, do którego twórcy filmowi i serialowi chętnie wykorzystują bursztyn. Główna bohaterka dramatu historycznego pt. „Outlander” przypadkowo odkrywa możliwość podróżowania w czasie, co pozostaje głównym wątkiem całej opowieści. Zawieszka z bursztynem, w której zatopiony jest komar, staje się kluczem do naukowych tajemnic związanych z podróżami w czasie. Symbolizuje trwałość i nieprzerwane połączenie między przeszłością, a teraźniejszością, służąc jako narzędzie naukowe i klucz do odkrywania historii.

Wykorzystując bursztyn, twórcy serialu „Outlander”, podobnie jak Spielberg w „Jurassic Park”, pokazują, jak prehistoryczne materiały mogą znaleźć znaczenie w nowych kontekstach.

Zagadka Bursztynowej Komnaty

Słyszeliście kiedyś o Bursztynowej Komnacie? Jest to w całości udekorowana bursztynem sala o wymiarach 10.5 m x 11.5 m, powstała na początku XVIII w. z inicjatywy Fryderyka I Hohenzollerna. Pierwotnie planowano umieścić ją w podberlińskim Charlottenburgu, jednak ze względu na wiele czynników, trafiła ona do Rosji, gdzie zachwycała odwiedzających aż do końca II Wojny Światowej. W 1941 roku, na osobisty rozkaz Ericha Kocha, została zdemontowana i przewieziona do Królewca, gdzie znalazła się pod opieką muzealnika i dyrektora zbiorów sztuki tamtejszego zamku. W styczniu 1945 roku Bursztynową Komnatę widziano po raz ostatni, a jej zaginięcie do dziś pozostaje zagadką.

Ta niezwykła historia jest tematem jednego z odcinków amerykańskiego serialu dokumentalnego pt. “History’s Greatest Mysteries” prowadzonego przez aktora Laurence’a Fishbourne’a. Odcinek zgłębia losy komnaty, od jej początków, poprzez zaginięcie w czasie II wojny światowej, aż po współczesne próby odtworzenia.

Zamrożony w czasie

Wszystkie teorie dotyczące nieoczywistego charakteru bursztynu stały się inspiracją dla J. J. Abramsa, znanego hollywoodzkiego twórcy filmowego, autora słynnego serialu pt. „Lost. Zagubieni”. Bohaterowie nowszego serialu jego autorstwa - pt. „Fringe: Na granicy światów” – starają się rozwiązać tajemnicę serii zdarzeń związanych ze zjawiskami paranormalnymi.

W serialu także zostaje wykorzystany bursztyn - służy do izolowania obszarów dotkniętych anomaliami przestrzenno-czasowymi i przedstawiony został jako substancja pierwotnie istniejąca w formie gazowej, a następnie zmieniająca się w ciało stałe i przyjmująca kolor i półprzezroczystość bursztynu.

Bursztyn we „Fringe” oddziela oraz chroni ludzi od zjawisk paranormalnych, jednocześnie pozwalając głównym bohaterom na rozwiązanie zagadki związanej z ich występowaniem. Jego obecność w serialu dodaje naukowo-fantastycznego charakteru i podkreśla unikalny styl estetyczny „Fringe”.

Bursztyn: od prehistorii do popkultury

Bursztyn w kulturze współczesnej odgrywa rolę znacznie większą niż tylko estetyczny dodatek. Choć niektóre z jego przedstawianych właściwości należy potraktować z przymrużeniem oka, to jednak jego obecność w filmie idealnie pokazuje, w jak niezwykły sposób potrafi inspirować i aktywizować twórców.

Bursztyn nie tylko zachwyca swoim wyglądem, ale także pobudza twórców do eksploracji ludzkich ambicji, naukowych dążeń i historii, stanowiąc pomost między przeszłością, a przyszłością.

Spis ilustracji:

1. Kadr z filmu „Jurassic Park”, reż. Steven Spielberg, prod. Universal Pictures, Stany Zjednoczone, 1993.
2. Kadr z serialu “Outlander”, prod. Starz, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania, 2014-2024
3. Rekonstrukcja Bursztynowej Komnaty w Sankt Petersburgu, źródło: The Guardian
4. Wykorzystanie bursztynu w serialu „Fringe” (reż. J. J. Abrams, prod. FOX, Stany Zjednoczone, 2008-2013).

‍